YALAN SÖYLÜYOR

ÇOCUKLARIN BÜYÜK BİR ÇOĞUNLUĞU YALAN SÖYLER.

*Genellikle bu,yaşla ilgilidir.

Çok küçükken (2-3 yaşına doğru), çocuk gerçekleri saptırmaya başlar; altı sırılsıklamken altına yapmadığını söyler, tabağı hala dolu olduğu halde sizi, yemeğini bitirdiğine inandırmaya çalışır...Sebepleri nedir?Çocuk yetişkinin gerçekleri,işi kendine göre düzenlemek için saptırdığının farkına çok erken varır.Örnek mi?Kocanıza,onun önünde anlatıyorsunuz:"Bu akşam Rıfatların yemek teklifini reddettim,çünkü biliyorum onlarla paylaştığın hiçbir şey yok.Şu sıralar çok işinin olduğunu söyledim.Ama bir dahaki sefere başka bir şey bulmak gerekecek"... ya da telefon çalıyor, siz çocuk bakıcısına kimsenin evde olmadığını söylettiriyorsunuz.Ve bunun gibi niceleri...Çocuğunuzun kendisi de,ona yapılmamasını söylediğiniz şeylerin çok çabul farkına varıyor ama siz,onun önünde hiç çekinmeden yapıyorsunuz bütün bunları.(Kırmızı ışıkta geçmek,şişeden içmek,televizyon önünde atıştırmak)...İşte bu teori ve pratikteki büyük ayrılık,çocuğunuzun gerçekleri kendi işine göre ayarlamasına,çarpıtmasına sebep olabiliyor.

4-5 yaşına doğru çocuk kendine ait, ana babasınınkinden farklı düşüncelerinin olduğunun farkına varmaya başlar.Şimdiye kadar, ana babanın düşüncelerine körü körüne bağlıydı,hiçbir eleştirisi yoktu,masum olduğu yaşlardı bunlar.Şimdi ise yalan söylemek,uydurmak,onun kişiliğinin oluşmasına yardımcı olmak için zorunlu bir etap haline geliyor.Çocuğunuz size gerçek olmayan şeyler anlatarak, onun sizden farklı olduğunu, ondan beklediğiniz şeyleri her zaman söylemek zorunda olmayan başka bir kişilik olduğunu bilmeniz gerektiğini anlatmak istiyor.Bu yaşta sizi işletmek ve tahrik etmek için şaka yapmaya da başlar("Salonun bütün perdelerini parça parça kestim anne")...

*KİMİ ZAMAN YALANIN BAŞKA BEKLENMEDİK NEDENLERİ OLABİLİR.

Bazı çocuklar, ana babalarının çok önemli bir sorunda kendilerine gerçeği söylemediklerini hissettiklerinden yalan söylerler.(Örneğin boşanma hazırlıkları,bir yakının ölümü)...Çocuklar ya kötü sebepler yüzünden("anlaması için çok küçük","Çocuk hiçbir şey hissetmez", "Onun bilmesi gerekmez,üstelik böyle bir hakkı da yok") ya da bütünüyle yanlış sebepler yüzünden("Onu korumak gerekir") gerçeklerden uzak kalırlar.

Kimi çocuklar tam anlamıyla, birer küçük uydurukçulardır.Olur olmaz şeyler anlatır,kendilerinin de gerçekten inandığı bir yığın hikaye uydururlar.Bu, çoğunlukla özgüven eksikliği yaşadıkları ya da gerçekleri söylemeye engel olan bir suçluluk duygusunu bastıramadıkları içindir.Bu çocukların kendilerine güvenleri yoktur.Değişik hikayeler anlatarak dikkatleri zayıflıklarını kapatmak için üzerlerine çekmek isterler.Bu sonu gelmez bir yola dönüşebilir;Çocuk birbiri üstüne senaryolar kurar çünkü kendisine olan güveni yoktur.Sonra kendisini yalan söylediği için suçlu hisseder, güven eksikliğini maskelemek için yeni hikayeler uydurmaktan kendisini alamaz.Ve bu böyle sürüp gider.

NASIL TEPKİ VERMEK GEREKİR?

*Külodunu ıslatmış, ama çiş yapmadığına yemin ediyor.

Bu küçük bir yalan, sinirlenmeniz, onu cezalandırmanız, azarlamanız çok gereksiz.Ona şöyle dememelisiniz:"Olur olmaz şeyler anlatıyorsun, doğru değil bu...".Bu çok suçlayıcıdır.Onunla ilgili kesin bir yargıya varmak yerine, ilgilendiğiniz şeyi hemen bırakın, bakışlarını yakalayın ve hiç ayırmadan koca gözlerle ona bakarak ondan açıklama isteyin:" Acaba gerçekten doğru mu bu söylediklerin?Bana değil gibi geliyor".Böylece ona yalanını itiraf etmesi için bir şans vermiş olursunuz.Israr mı ediyor?Söyleyin ona(hala gözlerinin içine bakarak):"Dinle yavrum;belki de olayların bana söylediğin gibi olmuş olmasını isterdin,ama gerçekte bu böyle olmadı".

*Oğlum Arda'dan inciler....

(Oğlum Arda 2-2,5 yaşlarındayken malum bezden kurtarma operasyonlarına bende çoktan başlamıştım.Ve yukarıda yazdığım yalanlara benzer yalanlar işitmiştim.Örnek verecek olursam,bizim arda altına şşorlamış! ve annecim niçin bana haber vermedin?tuvalete gidip tuvalette yapardın dediğimde,(bu arada külodunun üzerinde mickey mouse resmi var)yarım yamalak konuşmasıyla " ama anneciğim ben dapmadım miki daptı" demiş ve o küçücük parmağıyla da miki yi işaret etmişti.)Alın işte size küçücük,miniminnacıcık bir yalan işte....

*Kardeşi gözyaşlarına boğulmuş,size ona vurmadığına dair yemin ediyor,oysa vururken siz gördünüz...

Ondan açıklama isteyin:"Doğruları mı söylüyorsun?" ama şunu da ekleyin: "Ben senin annenim, sana güveniyorum ve bunun böyle devam etmesini istiyorum,bana gerçeği söylemene ihtiyacım var",Böylece ona hatalarını anlamasını ve yalanını itiraf etmesi için bir şans vermiş olursunuz.

Yalan söylemekte ısrar mı ediyor?Ona: "Olayların senin anlattığın gibi gelişmesini istediğini anlıyorum, ama ben oradaydım ve olanları gördüm" deyin.Böylelikle ona, yalan söylediğini ve bunun yasak olduğunu anlatmış olursunuz.İşaret noktalarını oluşturmasına ve kendisine olan saygısını korumasına yardımcı olun.Yalan söylemesine izin verilen bir çocuk kendisine olan saygısını kaybeder.

Ona fazla ahlak dersi vermeyin, aksi halde kendisini çok suçlu hissedebilir, terk edilmişlik ve onu hatası ile başbaşa bıraktığınız duygusuna kapılabilir.Yalan söyleyen bir çocuk zaten kendisini hep küçük düşmüş hisseder, bir de sizin buna bir şey eklemeniz gereksiz olur.

Tam tersine, ona olan güveninizi kaybetmediğinizi, onunla ilişkinizi sürdürdüğünüzü anlamasını sağlayın.Ona:"Büyümene yardımcı olmam için benim sana, senin de bana olan güvenimizi korumamıza ihtiyacım var.İşte bu yüzden ben hep gerçekleri söylüyorum"deyin.

Olayları dramatikleştirmeyin.Çocuğun yalan söylemesi, onun gelecekte yoldan çıkmış bir yalancı olacağı anlamına gelmez.